پرنده ماهی از عجایب خلیج فارس

مشخصات:

راسته:Beloniformes

خانواده:Exocoetidae

گونه های موجود در خلیج فارس:1-  ماهی پرنده آفریقایی (Paraexocetusmento)

2- ماهی پرنده پولک درشت (Cypselurusoligolepis)

اسم انگلیسی:flyingfish

اسامی بومی: چینگو، ماهی بالی

پرنده ماهی یکی از آبزیان منحصر و عجیب در خلیج فارس می باشد. این ماهی از خانواده پرنده ماهیان بوده و از این خانواده در آب های خلیج فارس دو گونه وجود دارد. هر گونه از ماهی‌های پرنده شیوه پروازی متفاوت دارد. از جالب‌ترین ویژگی های خانوادة ماهی‌های پرنده که توجه همگان را به خود جلب نموده این است که بال‌هایی شبیه پرنده‌ها و پروازی زیبا روی سطح دریا دارند، تمامی ماهیان این خانواده در دریاهای گرمسیری و حاره ای از جمله خلیج فارس زندگی می‌کنند و تاکنون 64 گونه از آنها 9 جنس شناسایی شده‌اند.

گسترش این ماهی‌ها در نواحی گرم اقیانوس‌های آرام، اطلس و هند است که معمولاً وارد خلیج‌ها و دریاهای مجاور نیز می‌شوند.در این خانواده باله‌های سینه‌ای این ماهی رشد یافته که آنها را برای تعادل در خارج از آب سازگار کرده است. ماهی پرنده همچون یک گلایدر عمل می‌کند. در خارج از آب هر بار با ضربه زدن دم به سطح آب دوباره تا 50 متر به پرواز خود ادامه می‌دهد به طوری که در خارج از آب 50 تا 70 بار این عمل را انجام می‌دهد که به این طریق می‌تواند بیشتر از 70 کیلومتر را پیوسته بر روی دریاها در حالت پرواز پیمایش کند. جالب است که بدانید اگر دریا موج‌دار باشد، ماهی پرنده از لبة موج‌ها برای پرواز کمک می‌گیرد که در این صورت با هر بار پرش می‌تواند تا 50 متر خود را روی هوا سُر دهد که با این وجود پیمایش پیوستة آنها در حالت پرواز به صدها کیلومتر می‌رسد.

میانگین زمان هر بار سُر خوردن بر روی هوا و پرواز در این ماه در حالت معمولی یعنی بدون کمک گرفتن از موج‌ها حدود 30 ثانیه ثبت شده است. دربارة ارتفاع پرواز این ماهی‌ها نیز باید گفت که درحالت معمولی تا حدود 6 متر از سطح دریا می‌توانند پرواز کنند. بالاترین رکورد ثبت شده از این ماهیان مربوط به یک ماهی پرنده در کنار جزیرة یا کوشیمای ژاپن است که این ماهی توانست پروازی 45 ثانیه‌ای داشته باشد.

باله های شکمی در این ماهی نیز بزرگ است که احتمالاً برای مقابله با جریان هوا به کار می‌رود. باله دُمی نیز حالت چنگال مانند دارد کهجهتضربه زدن به سطح آب و پرش‌ ماهی سازگار شده است. طول این ماهی معمولاً 25 تا 30 سانتیمتر است ولی تا 50 سانتیمتر هم گزارش شده است. شکل و ساختار ظاهری این ماهی جهت پروازها و پرش‌های بالای سطح آب و شنا در درون دریا به طور شگفت‌انگیزی طراحی شده است.

شاید برایتان جالب توجه باشد که در صنایع نظامی هم از فرم بدن این ماهی تقلید شده است که نمونة بارز آن موشک هدایت شوندة نوعExocet است. همچنین در سال‌های 1900 تا 1930 از این ماهی برای طراحی هواپیماها استفاده می‌کردند.

ماهی پرنده از پلانکتون‌های دریایی تغذیه می‌کند و خود شکار جانوران دریایی‌ مانند دلفین‌ها، اختاپوس‌، مارماهی دریایی و غیره می‌شود. همچنین این ماهی خوراکی است و در ژاپن از آن برای تهیه نوعی «سوشی» که غذایی گران است، استفاده می‌کنند. اما در جنوب ایران به ندرت این ماهی جنبه خوراکی دارد. در بسیاری از کشورهای سواحل اقیانوس‌ها این ماهی یکی از جذاب‌ترین ماهی‌ها برای گردشگران است و اغلب کشتی‌های توریستی برای بازدید گردشگران در منطقه‌ای که این ماهی یافت می‌شود حرکت می‌کنند تا ماهی پرنده با همراهی کشتی صحنه‌ای زیبا را بیافریند.

گردآورنده: اسما گلمرادی زاده